به گزارش پایگاه خبری تحلیلی جویباران به نقل از بلاغ؛ در دل هر بیمارستان، زمانی که ساعت‌ها به کندی می‌گذرد و دردها در سکوت سر به هوا می‌زنند، پرستاران بی‌نام و نشان مازندران، همچون مشعل‌های بی‌پایان، به نجات جان‌ها می‌شتابند. آن‌ها نه تنها با دستگاه‌ها و داروها، بلکه با روحی قوی‌تر از فولاد، در مقابل بیماری‌ها و خستگی‌های بی‌پایان ایستاده‌اند.
جامعه پرستاری به عنوان یکی از ارکان اصلی نظام بهداشت و درمان کشور، همواره در خط مقدم مراقبت از بیماران قرار دارد؛ با این حال، این قشر زحمتکش با چالش‌های کهنه و عدیده‌ای از جمله کمبود نیرو، فرسودگی شغلی، و عدم تناسب تعرفه‌ها مواجه‌اند که شرایط دشواری را برای آنان رقم زده است.
علاوه بر این، موضوعاتی همچون عدم تغییرات اساسی در شرح وظایف پرستاران، مشکلات مرتبط با اضافه‌کاری، کمبود منابع رفاهی و حقوق، و سهم نابرابر در قوانین مختلف نیز از دغدغه‌های اصلی پرستاران به شمار می‌آید.
در استان مازندران نیز همانند بسیاری از استان‌های دیگر، پرستاران با چالش‌های متعدد و پیچیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کنند. یکی از مهمترین مشکلات، کمبود نیروی پرستاری است که به شدت بر کیفیت خدمات درمانی تاثیرگذار بوده و در برخی موارد موجب افزایش فشار کاری بر پرستاران موجود می‌شود.
کمبود نیروی پرستار و کمک پرستار در بیمارستان‌های مازندران
بر اساس آمارهای موجود، جدا از عدم تناسب میان ورودی‌ها و خروجی‌ها در جامعه پرستاری، استان مازندران با کمبود افزون بر ۳۴۰ نیروی پرستار مواجه است و در حال حاضر، یک‌هزار و ۸۰۰ پست خالی پرستاری در این استان وجود دارد؛ این کمبود نیرو، در کنار مسائل دیگر نظیر کمبود کمک پرستار (که نیاز به یک‌هزار و ۱۰۰ کمک پرستار وجود دارد) و فرسودگی شغلی پرستاران، شرایط دشواری را برای پرستاران و کادر درمانی به وجود آورده است؛ در این راستا، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی استان نیز با چالش‌های مدیریتی و کمبود منابع روبرو هستند.
چالش‌های تعرفه‌ای و نابرابری در پرداخت‌ها
از سوی دیگر، مشکلات تعرفه‌ای و نابرابری در پرداخت‌ها از دیگر دغدغه‌های پرستاران است. پرداخت‌های غیرعادلانه و تفاوت‌های موجود بین بیمارستان‌ها در خصوص تعرفه‌های خدمات درمانی، یکی از چالش‌های اساسی پرستاران به شمار می‌رود؛در همین راستا، برخی بیمارستان‌ها از جمله بیمارستان امام رضا (ع) آمل به دلیل کمبود نیرو، با مشکلات جدی در ارائه خدمات مواجه هستند. این وضعیت، علاوه بر افزایش فشار کاری، موجب نارضایتی شغلی و مهاجرت پرستاران به دیگر استان‌ها و شهرهای بزرگتر می‌شود.
در این گزارش، به بررسی دقیق‌تر چالش‌های موجود در استان مازندران، به ویژه کمبود نیروی پرستاری، مشکلات تعرفه‌ای و مدیریتی، و نیز ارائه پیشنهادات برای بهبود وضعیت نیروی انسانی و شرایط کاری پرستاران پرداخته خواهد شد.
کمبود شدید نیروی پرستاری و راهکارها
در همین رابطه، دکتر عباس عبادی معاون پرستاری وزارت بهداشت در گفتگو با خبرنگار بلاغ در پاسخ به سوال مطرح شده در خصوص کمبود پرستار در کشور، گفت: طبق آمارهای موجود، سرانه پرستار به ازای هر تخت در کشور حدود ۹۵ صدم است که با استاندارد جهانی که یک و هشتم پرستار به ازای هر تخت است، فاصله زیادی دارد. در حال حاضر، کشور با کمبود حدود ۱۰۰ هزار پرستار مواجه است. این کمبود به خصوص در سال‌های اخیر و به دلیل محدودیت‌هایی که دولت برای جذب نیرو ایجاد کرده، به شدت نمایان شده است.
رشد پذیرش دانشجویان پرستاری تا چالش‌های جذب و نگهداشت نیرو
وی همچنین به رشد قابل توجه پذیرش دانشجویان در رشته پرستاری اشاره کرد و گفت: در دهه گذشته، پذیرش دانشجو در رشته پرستاری بیش از چهار برابر رشد داشته است. در سال گذشته، بیش از ۱۳ هزار و ۵۰۰ نفر در مقطع کارشناسی رشته پرستاری پذیرش شدند. اما مشکل اصلی ما در حال حاضر، جذب و نگهداشت نیروی پرستاری در نظام سلامت است. شغل پرستاری شغلی پرمشقت و با نیازهای روانی و جسمانی بالا است که بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته تلاش می‌کنند از نیروی کار خارجی در این حوزه بهره‌برداری کنند.
چالش‌های جهانی در کمبود پرستار
معاون پرستاری وزارت بهداشت در ادامه به کمبود جهانی پرستار اشاره کرد و افزود: در حال حاضر، در سطح جهانی نزدیک به ۹ میلیون پرستار کمبود داریم. کشورهای توسعه‌یافته برای حل این مشکل از طریق جذب نیروی پرستاری از کشورهای دیگر اقدام می‌کنند. برای مثال، در کانادا حدود یک و سه دهم تریلیون دلار از طریق جذب پرستاران خارجی به اقتصاد سلامت این کشور کمک کرده‌اند.
وی در ادامه به دو راهکار مهم برای بهبود وضعیت پرستاری اشاره و پیشنهاد کرد:
پوشش خدمات پرستاری در منزل: برای کاهش فشار از روی بیمارستان‌ها و ارائه خدمات بهتر به بیماران، وزارت بهداشت در حال پیگیری پوشش خدمات پرستاری در منزل از طریق بیمه‌ها است. این اقدام هم برای بیماران و هم برای پرستاران مفید خواهد بود.
افزایش بسته‌های تعرفه پرستاری: با افزایش تعرفه‌های پرستاری از سال ۱۴۰۴، وزارت بهداشت در تلاش است که بسته‌های تعرفه‌ای بیشتری برای پرستاران فراهم کند. در سال جاری، امیدواریم با همکاری دبیرخانه بیمه، تعداد بسته‌های مشمول تعرفه افزایش یابد و پرستاران بتوانند از این افزایش بهره‌مند شوند.
افتتاح ۶ هزار تخت بیمارستانی تا پایان سال
عباس عبادی در ادامه این گفتگو به برنامه‌های وزارت بهداشت در خصوص توسعه زیرساخت‌های درمانی اشاره کرد و گفت: تا پایان سال جاری، وزارت بهداشت برنامه دارد که شش هزار تخت بیمارستانی جدید را در سراسر کشور افتتاح کند. این اقدام در راستای ارتقای سطح خدمات درمانی و بهداشتی به شهروندان و تحقق حق سلامت همه ایرانیان خواهد بود.
تامین نیروی انسانی و جذب کادر پرستاری در اولویت
معاون پرستاری وزارت بهداشت افزود: در کنار توسعه فیزیکی بیمارستان‌ها، جذب نیروی انسانی به ویژه کادر پرستاری نیز یکی از اولویت‌های اصلی وزارت بهداشت است. تا پایان شهریور ماه، وزارت بهداشت آزمون استخدامی برای جذب بیش از ۲۷ هزار نفر نیرو برگزار خواهد کرد که حدود ۴۸ درصد از این افراد از گروه پرستاری شامل اتاق عمل، گوش و حلق و بینی و فوریت‌ها خواهند بود.
توسعه تجهیزات پزشکی برای ارتقای کیفیت خدمات درمانی
عبادی همچنین به بحث توسعه تجهیزات پزشکی اشاره کرد و افزود: در کنار افزایش تعداد تخت‌های بیمارستانی و جذب نیروی پرستاری، وزارت بهداشت به طور مستمر در حال ارتقای تجهیزات پزشکی است تا علاوه بر افزایش ظرفیت درمان، کیفیت خدمات را نیز بهبود بخشد.
حل مشکلات نظام سلامت و پرستاران در راستای منافع مردم
معاون پرستاری وزارت بهداشت در جلسه‌ای با اشاره به چالش‌های پیش‌روی حوزه بهداشت و درمان کشور، تأکید کرد: مشکلات در نظام سلامت، از جمله کمبود پرستار و کم‌انگیزگی در برخی از نیروهای خدماتی، تأثیر منفی بر مردم دارد و این مسائل باید به صورت بنیادی حل شوند.
وی افزود: اگر پرستار کم باشد، مردم آسیب می‌بینند؛ اگر پرستار با انگیزه کم یا کم‌سواد باشد، باز هم مردم متضرر می‌شوند.
اهمیت خدمت به مردم و نقش پرستاران در بهبود کیفیت زندگی
عبادی تأکید کرد: مشکلات صنفی پرستاران باید در چارچوبی قرار گیرد که در نهایت به ارتقای کیفیت خدمات به مردم منجر شود. نظام سلامت باید به گونه‌ای اصلاح شود که نخبگان و نیروهای کارآمد، به جای مهاجرت یا تغییر شغل، در کشور باقی بمانند و به مردم خدمت کنند.
ظرفیت‌های محدود و چالش‌های فراتر از وزارت بهداشت
معاون پرستاری وزارت بهداشت در ادامه به محدودیت‌های موجود در عرصه تصمیم‌گیری اشاره کرد و گفت: تصمیمات وزارت بهداشت تنها بخشی از فرآیند تصمیم‌گیری در کشور را شامل می‌شود و بسیاری از چالش‌ها، مانند نرخ بیکاری، مشکلات اقتصادی و کمبود منابع در دست دیگر نهادها است؛ در شرایطی که برخی از مشکلات مربوط به دستگاه‌های دیگر است، مدیران وزارت بهداشت و دانشگاه‌ها، به عنوان مسئولین اجرایی، باید پاسخگو باشند و در عین حال فشارهای ناشی از مشکلات عمومی کشور را به دوش بکشند.
رویکرد توسعه‌ای در حوزه پرستاری و جذب نیرو
عبادی در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت جذب و آموزش نیروهای پرستاری در کشور اشاره کرد و گفت:در دهه اخیر، رشد بیش از چهار برابری در جذب دانشجویان پرستاری داشته‌ایم و این روند همچنان ادامه دارد. حتی با افزایش ظرفیت‌ها، ما همچنان با چالش‌های عمده‌ای از جمله مهاجرت پرستاران به کشورهای دیگر و کمبود نیروی انسانی مواجه خواهیم بود.
در کانادا پنج درصد از پرستاران غیر کانادایی هستند و این کشور از مهاجرت پرستاران سودهای اقتصادی زیادی به دست می‌آورد.
در سال‌های اخیر، هزاران پرستار از کشور مهاجرت کرده‌اند که این مسئله نه تنها منابع انسانی را از دست می‌دهد بلکه هزینه‌های اقتصادی زیادی را بر دوش کشور می‌گذارد.
تاکید بر اهمیت توجه به منابع انسانی
عباس عبادی در سخنان خود به مشکلات موجود در حوزه پرستاری و منابع انسانی وزارت بهداشت اشاره کرد و گفت: توجه ویژه به پرستاران و پزشکان در دولت فعلی به‌عنوان اولویت‌های اصلی در جهت بهبود وضعیت سلامت کشور مطرح است.
وی به چالش‌های موجود در حوزه تعرفه‌های خدمات پرستاری و پزشکی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، در بعضی دانشگاه‌ها، مشکلاتی در ارتباط با تعرفه‌های خدمات درمانی وجود دارد که موجب ایجاد شکاف بین درآمدهای واقعی پرستاران و پرداخت‌ها می‌شود. در برخی موارد، خدمات پرستاری انجام می‌شود، اما به دلیل مشکلات سیستم تعرفه‌ای، پرستاران نتوانسته‌اند حقوق خود را به‌طور کامل دریافت کنند که برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، تیم تعرفه وزارت بهداشت و تیم‌های اقتصادی درمان باید به دقت به مدیریت این مسائل بپردازند.
نیاز به اصلاحات در تخصیص منابع انسانی
در ادامه، عبادی به مشکلات مدیریتی در تخصیص منابع انسانی در برخی بیمارستان‌ها اشاره کرد و گفت: در برخی از بیمارستان‌ها، به‌ویژه در بیمارستان‌های کوچک، منابع انسانی به‌درستی مدیریت نمی‌شوند. به‌عنوان مثال، در اتاق عمل نیاز به دو نفر پرستار متخصص داریم، اما به دلیل کمبود نیروی متخصص، برخی از بیمارستان‌ها با مشکلات جدی در این زمینه روبه‌رو هستند؛ باید به‌طور جدی به مشکل عدم تطابق تعداد و تخصص نیروی انسانی با نیازهای واقعی بیمارستان‌ها توجه شود تا خدمات بهتر و مؤثرتری به بیماران ارائه شود.
لزوم انعطاف در قوانین و ارتقاء بهره‌وری
عبادی به نیاز به ارتقاء بهره‌وری و انعطاف در قوانین اشاره کرد و گفت: در دوران بحران‌های بهداشتی همچون کرونا، به‌ویژه در زمان جنگ و بحران‌های مشابه، قوانینی به ما اجازه می‌دهد تا از ظرفیت‌های مختلف نیروی انسانی، از جمله پرستاران و متخصصان در حوزه‌های مختلف، به‌طور بهینه استفاده کنیم. این امر باید به‌صورت قانونی و سیستماتیک در آینده نیز ادامه پیدا کند؛ در دوران بحران‌ها، شاهد استفاده بهینه از نیروهای پرستاری و پزشکی در حوزه‌های مختلف بوده‌ایم و باید این رویکرد را در زمان‌های عادی نیز گسترش دهیم.
توجه ویژه به مشکلات بیمارستان‌های کوچک
عبادی به مشکلات موجود در بیمارستان‌های کوچک و کمبود منابع انسانی در این مراکز اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات عمده در بیمارستان‌های کوچک این است که همزمان با کمبود نیروی انسانی، فشارهای سیاسی و محلی نیز بر تصمیم‌گیری‌ها تأثیر می‌گذارد. این فشارها باعث می‌شود که تصمیمات غیرعلمی و ناصحیح گرفته شود که در نهایت به ضرر مردم و سیستم درمانی خواهد بود؛ برای حل این مشکلات، باید مدیران دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها دسترسی بیشتری به منابع داشته باشند و توانایی تصمیم‌گیری در این زمینه‌ها را داشته باشند.
چشم‌انداز اصلاحات در ساختار آموزش
عبادی به لزوم اصلاحات در سیستم آموزش نیروی پرستاری و برگزاری دوره‌های تخصصی اشاره کرد و گفت: ما در وزارت بهداشت برنامه‌هایی برای برگزاری دوره‌های تخصصی برای پرستاران داریم که در آن‌ها پرستاران با مهارت‌های چندمنظوره و توانمندی‌های جدید برای مقابله با بحران‌ها آموزش ببینند. برنامه‌ریزی برای برگزاری دوره‌های یک‌ساله تخصصی و مهارت‌افزایی برای پرستاران و دیگر نیروهای خدماتی، یکی از اولویت‌های وزارت بهداشت خواهد بود.
نیاز به اقدامات هماهنگ برای بهبود شرایط پرستاری
عباس عبادی در سخنان خود به مشکلات متعدد در حوزه پرستاری و خدمات درمانی اشاره کرد و بر لزوم اصلاحات در بخش‌های مختلف تأکید داشت. وی اشاره کرد که از آنجا که مشکلات مدیریتی، تعرفه‌ای و نیروی انسانی در سیستم سلامت به‌طور مستقیم بر کیفیت خدمات و رضایت مردم تأثیر می‌گذارد، باید با همکاری همه بخش‌ها، از وزارت بهداشت گرفته تا سایر نهادها و ارگان‌های دولتی، اقداماتی هماهنگ و مؤثر برای بهبود این وضعیت انجام شود.
مشکل کمبود نیروی پرستاری و عدم رضایت از تعرفه‌ها
وی به معضلات ناشی از کمبود نیروی پرستاری در کشور و مشکلات مربوط به تعرفه‌های خدمات پرستاری پرداخت و گفت: اگر تعرفه‌های خدمات پرستاری صفر شود، دیگر شاهد هیچ‌گونه تلاش جدی از سوی پرستاران نخواهیم بود. با توجه به مشکلات موجود در بخش اورژانس، پرستاران در شرایط بحرانی همیشه باید در خدمت بیماران باشند، اما مشکلات اقتصادی و تعرفه‌ای، انگیزه را کاهش داده است.
مشکلات تعرفه‌ای باید حل شود تا انگیزه کافی برای ارائه خدمات با کیفیت در سیستم بهداشتی و درمانی کشور حفظ شود.
وضعیت بحرانی بخش‌های ویژه و اورژانس‌ها
معاون پرستاری وزارت بهداشت به وضعیت دشوار برخی بخش‌های بیمارستانی مانند بخش‌های ویژه و اورژانس اشاره کرد و بیان کرد: پرستاران اورژانس حتی فرصت نشستن ندارند و در شرایط بحرانی مجبورند کارهای زیادی انجام دهند. بخش‌های ویژه هم با مشکلات زیادی دست به گریبان هستند؛ لذا با توجه به فشار کاری بر پرستاران در این بخش‌ها، لازم است که تعرفه‌ها افزایش یابد و نیروی انسانی مورد نیاز به‌طور مناسب در این بخش‌ها توزیع شود.
لزوم تعامل با نمایندگان و مسئولین محلی
عبادی در ادامه گفت: برای حل مسائل موجود در حوزه پرستاری، باید تعامل بیشتری بین وزارت بهداشت، مسئولین محلی و نمایندگان مجلس صورت گیرد و این وظیفه ما است که شرایط بهتر و استانداردتری برای پرستاران و کادر درمان فراهم کنیم. لذا همه باید به یک هدف مشترک برای بهبود وضعیت سلامت کشور حرکت کنند و وزارت بهداشت نیز در این زمینه از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد بود.
چشم‌انداز آینده
معاون پرستاری وزارت بهداشت تأکید کرد: باید در چارچوب اصلاحات سازمانی، ساختارهای تصمیم‌گیری به نحوی تغییر یابند که علاوه بر ارتقای کیفیت خدمات درمانی، مشکلات اساسی نیروی انسانی و رفاه کارکنان نیز حل شود. همچنین، برای رفع چالش‌های موجود در سیستم سلامت، همکاری‌های بین بخشی ضروری است.
وی یادآور شد: باید بدانیم که به اندازه بضاعتمان باید کار کنیم و به جای انتظار برای تغییرات اساسی، اقدامات کوچک و مؤثر را آغاز کنیم.
به گزارش بلاغ؛ در پایان، همان‌طور که درختان برای رشد نیاز به آب دارند، پرستاران نیز برای ادامه خدمت به مردم نیاز به احترام، منابع کافی و فرصت‌های مناسب دارند. چه کسی می‌تواند ارزش خدمات این انسان‌های فداکار را درک کند، وقتی که در دل شب، در سکوت بیمارستان‌ها، همچنان در انتظار روزی بهتر ایستاده‌اند؟
آیا روزی خواهد رسید که این قهرمانان گمنام به سرزمین‌هایی از آسایش و امنیت برسند؟ روزی که در آن نه تنها بدن‌های خسته، بلکه روح‌های آسیب‌دیده‌شان نیز به آرامش برسد؟ تنها زمان خواهد گفت. اما اکنون، پرستاران مازندران همچنان ایستاده‌اند، با دل‌هایی که برای خدمت به مردم تپیده‌اند و عزم راسخی که به رغم تمامی چالش‌ها، از پا نمی‌افتد.
انتهای خبر/
